GEÇMİŞ ZAMANIN EZGİSİNDE BİR KUŞADASI MASALIÖnder Gürcanogurcan2003@yahoo.com 19.06.2014 / 00:00 Dünya okyanuslarından aşarak Kuşadası Limanı’na demir atan yabancı yolcu gemileri, Ege Denizi’nin gizem dolu derinliklerinde tıpkı mitolojik masallardaki gibi lir çalan ve şarkı söyleyen güzeller güzeli deniz kızlarının varlığından söz ederler. Bir zamanlar İyonyalı ve İzmirli ozan Homeros da  bir şiirinde Ege Denizi’ni yurt edinen deniz kızlarını anlatmış.Ege Denizi öyle bir denizdir ki burada efsaneler hep kendi kendilerini yazarlar.Şimdi gelelim Kuşadası’na: Kuşadası, Ege Denizi kıyısında, Türkiye’nin, Antalya ve İstanbul’un ardından üçüncü büyüklükte uluslararası bir liman kenti konumunda. Bu kent İzmir’in bir ilçesi iken, Aydın’ a bağlanmış.Yakın çevresinde, Magnesia, Pygale, Panionion ve Ephesus (Efes) antik kentleri; karşısında da Yunanistan’a bağlı Samos (Sisam) Adası bulunuyor. Tarihçilerce, Ege Bölgesi; Batı Uygarlığı tohumlarının ilk olarak atıldığı, daha sonra da geliştirilerek meyvelerinin bütün insanlığa sunulduğu yer olarak kabul ediliyor. Çağdaş fen (fizik, kimya, biyoloji), matematik, astronomi, tarih, hukuk,  sanat (müzik, tiyatro, resim, heykel) , mimarlık, edebiyat ( şiir, destan), felsefe gibi bilim dallarının kodları buralarda  belirlenmiş ve alt yapıları oluşturulmuş.Kimi tarihçiler, Antik Çağ’da Orta Asya’dan Anadolu’ya gelen Türklerin ve Türklerin bir kolu olan Mezopotamyalı Sümerlerin bu bölgede yeşeren Batı uygarlığına büyük katkıda bulunduğunu söylerler. Kuşadası’nın tarihi beş bin yıl öncesine kadar uzanır.Bu kent, Antik Çağ’da, uzun yıllar boyunca Anadolu’nun Akdeniz’e açılan başlıca limanı olmuş.Bölge, M.Ö.2000’de Anadolu’nun okur-yazar toplumlarını bünyesinde barındırmış.Uzun yıllar Yunanistan’da Miken Krallığı ile Orta Anadolu’da Hitit İmparatorluğu’nun etkisinde kalmış.Lidya Krallığı ve Pers egemenliğini yaşamış.Asya ve Avrupa arasındaki ticari hegomanya köprüsü burada kurulmuş.Bölgenin her köşesi, Amazonlar, Vikingler, Kimmerler, Karyalılar, Lelegler, Lidyalılar, Persler, Spartalılar, Romalılar, Gotlar, Bizanslılar, Selçuklular, Aydınoğulları Beyliği ve  Osmanlılardan kalma tarihi kalıntılar, kültürel yapıtlarla dolu. Kuşadası’nın etrafında Orta Çağ kalelerine, surlara, Bizans taş eserlerine ve kitabelerine, Osmanlı camilerine, kervansaraylarına, hanlara, hamamlara  ve çeşmelere rastlanır. Antik Çağda, Ephesus ve Milet limanlarının önemini kaybetmesinden sonra, “Neopolis” ismini  alan Kuşadası; Eski Girit, Selanik, Yunanistan ve İtalya arasında deniz ticareti merkezi olma konumunu uzun süre korumuş.Akdeniz ticaretini o zamanlar ellerinde bulunduran Venedikliler ve Cenovalılar, bu kente, İtalyancada “yeni iskele” anlamına gelen “Scala Nuova” adını vermişler. Kuşadası, bugün, dünya denizciliğinde en gelişmiş ülkeler arasında yer alan ABD,  İngiltere, Fransa, Norveç, Hollanda, İtalya, Almanya, Rusya, Çin ve Japonya’dan her yıl gelen, çok çeşitli ülke bayraklı, üç-on katlı ve beş-on beş bin insan kapasiteli, yaklaşık beş yüz on   yolcu gemisinin uğrak yeri  olan önemli bir dünya limanı.Dünya gemileriyle birlikte Kuşadası limanı’na bir yılda yaklaşık altı yüz yirmi bin turist gelir.Bu sayı, feribotlarla taşınan konuklarla yedi yüz bine yükseliyor. Uluslararası yolcu gemilerinin isimleri çoğunlukla deniz romantizmini yansıtır; bir kısmı da kız  adlarını simgeler.İşte her birinin güzergahı farklı olan bu yabancı yolcu gemilerinden bazılarının taşıdığı isimler: Golden Princess, Grand Princess, Soul of the Oceans, Annabel Lee, Celebrity Reflection, Silver Spirit, Louis  Olimpia, Wind Star, Thomson Majesty, Regal  Princess, Splendour of the Seas, Norwegian Spirit, Louis Cristal, Artemis, Star Clipper, Insigna, Norwegian Jade, Pan Orama, Sea   Cloud, Crystal Serenity, Star Pride, Spirit of   Oceans, Celebrity Equinox, Noordam. Yolcu gemilerinden limana ayak basan yabancılar, özellikle Ephesus’e giderler ve inançları gereği Meryem Ana Evi’ni ziyaret ederler.Ülkelerine döndüklerinde, Antik Çağ düşü satıcılarından bir demet gül gibi aldıkları hediyelik eşyalarla yaşamlarını süslerler. Kuşadası Limanı, aynı zamanda Antik kent Ephesus’ün ana giriş kapısı.M.Ö.1000’de kurulan antik kent Ephesus’ün içinde; Hristiyanlığın kutsal kitabı İncil’in kaleme alındığı Saint John Kilisesi, dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı, Meryem Ana Evi (Virgin Mary House) ve Latin Amerika’daki Maya Uygarlığı ile arasında kozmik bağlantı olan Şirince beldesi yer alır. Kuşadası sokaklarında dünyanın her keşesinden kopup buraya gelmiş İngiliz, İrlandalı, Avustralyalı, Amerikalı, Fransız, Alman, Yunan, Hollandalı, Kanadalı, İtalyan, Japon, Çin, Rus gibi ülke insanlarını görürsünüz ve bu yabancılarla bu kenti paylaşırsınız. Ne var ki, Eski Kuşadası ile bugünün Kuşadası arasında yapısal ve kentsel değişiklikler büyük ölçüde belirgin. Kent, yüzyıllar boyunca burada yaşamış   ve çok gün yüzü görmüş olan eski insanların dantel gibi ördüğü tarihsel dokuyu günümüzde terkediyor. Kuşadası Limanı’nda dolaşırken, bu zaman denilen sonsuz denizde uzun yıllar boyu süren yolculuklardan dönen Viking, Amazon, Efesus, Roma, Venedik, Cenova ve Osmanlı gemilerinin görkemli seslerini duyarsınız. Liman, Dilek Yarımadası, Güzelçamlı, Davutlar, Kadınlar Denizi ve sahil kıyıları, bu kentin tarihsel  kesitlerinde kimbilir ne hayatlar yaşamışlardır.Mutluluk, hüzün ve gözyaşı hep bir arada. Ben ne zaman Kuşadadası’na gitsem, hep bu zaman denilen gizemli denizi ve kıyısında   öylece duran kentin "yalnızlıklar limanı"nı seyrederim.Bu limandaki anılar; ihtimal ki   Osmanlı sadrazamı Öküz Mehmet Paşa tarafından bir zamanlar surlarla çevrilmiş olan Kuşadası’nın kaybolmaya yüz tutan eski sokaklarında ve evlerinde bir köşelere  gizlenmişlerdir. Bir Ephesus söylencesine göre, Kuşadası Limanı’nda, Güvercinada açıklarında, her günbatımında, güzeller güzeli bir deniz kızı karaya çıkarmış.Ama bu deniz kızını görebilecek insan gözü pek yokmuş.Denir ki, dünyada ancak kalp gözüne sahip olabilenler bu deniz kızını görebilirlermiş.